Er is al langere tijd sprake van een personeelstekort in de zorgsector. De kwaliteit wordt (mede) hierdoor minder, en daarom kregen de verpleeghuizen maar liefst 2,1 miljard euro om te besteden aan verbeteringen en innovaties. Het is de afgelopen periode wél gelukt om meer personeel te werven, maar er is nog werk aan de winkel: de kwaliteit van het personeelsbestand en het werkgeverschap kan namelijk nog steeds beter. Dit staat in het vijfde voortgangsrapport van het VWS-programma “Thuis in het verpleeghuis” dat minister Hugo de Jonge deze week naar de Kamer stuurde.
In totaal zijn er tussen 2017 en het derde kwartaal van 2020 maar liefst 42 duizend zorgmedewerkers bijgekomen. Samen zijn zij, volgens de cijfers van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW), goed voor ongeveer 25 duizend fte. Op basis van ongeveer 2300 locaties, betekent dat ruim 18 medewerkers per locatie. Tevens komt er verhoudingsgewijs iets meer personeel per cliënt. Ter vergelijking: eind 2016 lag het aantal fte’s per cliënt bijna 14 procent lager dan eind 2020. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er in 2022 ruim 34,5 duizend extra fte wordt ingezet om de kwaliteit van de zorg te verbeteren.
Toch hebben verpleeghuizen in veel gevallen onvoldoende gekwalificeerd personeel op de werkvloer, ondanks de toename van het personeelsbestand. De inspectiebezoeken van het IGJ tonen aan dat er onvoldoende zorgpersoneel wordt ingezet óf dat zij niet deskundig genoeg zijn. Ook uit de gegevens van ZN bleek eerder al dat zorgorganisaties voornamelijk extra personeel met niveau 1 of 2 inzetten. Volgens het VWS kan deze keuze mogelijk verklaard worden, omdat zorgorganisaties meer ondersteuning op de groep willen, zodat verzorgenden wat meer ontlast worden. “Het kan deels ook een door de situatie op de arbeidsmarkt afgedwongen keuze zijn”, aldus het VWS. Dit, terwijl het “kwaliteitsbudget” mede bedoeld is voor het vergroten van de deskundigheid van het personeel.
Ondanks de instroom en toename van het personeelsbestand, is er geen sprake van een flinke groei. Dit komt doordat er ook sprake is van een hoge uitstroom. De gemiddelde instroom per kwartaal lag in 2020 op 5,5 procent en de gemiddelde uitstroom lag rond de 5 procent. Dat is slechts een klein verschil.
Daarbij is het ziekteverzuim ook toegenomen, maar dat is volgens het VWS te wijten aan de coronapandemie. “Het ziekteverzuim is in de verpleeghuiszorg nog steeds hoog, zowel vergeleken met de rest van de economie als met andere sectoren in zorg en welzijn.”
Goed werkgeverschap is volgens het VWS van essentieel belang om de personele uitdaging voor zowel de volumegroei als de kwaliteitsverbetering aan te kunnen gaan: “Alleen als zorgaanbieders zich presenteren als aantrekkelijke werkgevers, met voldoende aandacht voor hun personeel, kan in een krappe arbeidsmarkt de benodigde personele groei gerealiseerd worden.”
Auteur; redactie